วัดเขาพระบาทน้อย

เมื่อสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ สยามมกุฎราชกุมาร (ต่อมาคือ รัชกาลที่ 6) เสด็จประพาสโบราณสถานในเขตอรัญญิก ซึ่งหมายถึงเขตวัดป่า นอกกำแพงเมืองโบราณสุโขทัยทางด้านทิศตะวันตกนั้น โปรดวัดเขาพระบาทน้อยยิ่งนัก ว่าเป็นอารามที่งดงาม ยิ่งใหญ่และโดดเด่น วัดแห่งนี้ตั้งอยู่บนเนินเขา ต้องเดินตามสะพานหินขึ้นมา เบื้องแรกจะพบกับเจดีย์ทรงยอดกลีบมะเฟืองหรือทรงจอมแหองค์เดียวของสุโขทัย ตั้งตระหง่านอยู่บนเนินเขา ด้านหน้ามีวิหารขนาดเล็ก และมีร่องรอยการปรับพื้นที่เนินเขาให้สามารถใช้ประโยชน์ได้ ด้วยการนำหินมาถมกันอย่างเป็นระเบียบ สะท้อนภูมิปัญญาในการจัดการพื้นที่ด้วยวัสดุที่มีอยู่ ด้านหลังเจดีย์ทรงกลับมาเฟือง มีอาคารที่มีที่มีฐานยาว และมีคูหาเล็กๆ อยู่ที่ปลายฐานด้านหนึ่ง เชื่อว่าเป็นสถานที่สำหรับเดินจงกรม ฝึกสมาธิภาวนา ถัดไปเป็นเจดีย์ศิลาแลงขนาดมหึมา ก่อสร้างอย่างประณีตบรรจง มีการจำหลักศิลาแลงให้ได้เหลี่ยมมุมโค้งเว้ารับกันพอดี ซึ่งพังลงมาเหลือเพียงครึ่งองค์ ด้วยน้ำมือของมนุษย์ที่พยายามค้นหาของมีค่าที่บรรจุอยู่ในเจดีย์ นับเป็นร่องรอยความเลวร้ายที่น่าสลดใจ สิ่งที่ต้องห้ามพลาด 1. เจดีย์ทรงกลีบมะเฟืองหรือทรงจอมแห ที่เป็นเอกลักษณ์ของวัดนี้ ส่วนยอดของเจดีย์ทำเป็นริ้วคล้ายกลีบมะเฟืองหรือคล้ายแหหาปลาที่ตากไว้ พบเพียงองค์เดียวในอาณาจักรสุโขทัย 2. รอยพระพุทธบาท จำหลักจากหินชนวนเป็นรอยพระบาท 4 รอยซ้อนกันอยู่ ตามคติโบราณที่ว่าจะมีพระพุทธเจ้า 5 องค์เสด็จลงมาตรัสรู้ในภัทรกัป คือช่วงเวลาที่เรามีชีวิตอยู่นี้ พระสมณโคดมพุทธเจ้าของเราเป้ฯพระพุทธเจ้าองค์ที่ 4 จึงทำรอยเท้าทั้งหมด 4 รอย และในอนาคตกาลเบื้องหน้า พระพุทธเจ้าองค์ที่ 5 คือ "พระศรีอาริยเมตรไตรย" จึงจะเสด็จลงมาตรัสรู้ต่อไป 3. กุฏิวิปัสสนาและกุฏิจงกรม บริเวณโดยรอบของเขาพระบาทน้อย หากสังเกตดีๆ จะพบอาคารขนาดเล็กกะทัดรัดก่อด้วยการเรียงหิน ซุกซ่อนตัวอยู่ทั่วไป สันนิษฐานว่าเป็นกุฏิสำหรับพระสงฆ์ฝ่านอรัญวาสีใช้จำพรรษา ได้บรรยากาศของวัดป่าที่เต็มไปด้วยการปฏิบัติธรรมในสมัยโบราณ ดูข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ Link : http://www.phraruangheritage.com/th/travel_historicalpark_sukhothai_wat_khao_phra_bat_noi.php