พรุควนขี้เสียน พื้นที่ชุ่มน้ำแห่งแรกของประเทศไทย

พรุควนขี้เสียน เป็นพื้นที่ชุ่มน้ำ (Wetland) ที่มีลักษณะภูมิประเทศเป็นที่ราบลุ่มน้ำท่วมขังอยู่ถาววรที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ตั้งอยู่ในเขตห้ามล่าสัตว์ป่าทะเลน้อย จังหวัดสงขลา-พัทลุง มีเนื้อที่ประมาณ 10,541 ไร่ ไร่ ได้รับการประกาศเมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2543 ให้เป็นพื้นที่ชุ่มน้ำที่มีความสำคัญระหว่างประเทศหรือแรมซาร์ไซต์ (Ramsar Site) เป็นลำดับที่ 948 ของโลก และเป็นแห่งแรกของประเทศไทย พรุควนขี้เสียน ตั้งอยู่บริเวณตอนเหนือในเขตห้ามล่าสัตว์ป่าทะเลน้อย (พิกัด 17๐ 59’N 103๐ 59’E) มีลักษณะเป็นป่าพรุ มีน้ำท่วมขังตลอดทั้งปี เป็นแหล่งทรัพยากรทางธรรมชาติและแหล่งนิเวศน์วิทยาของพืชและสัตว์หลากหลายสายพันธุ์ ประกอบด้วยป่าพรุเสม็ดขาว ทุ่งหญ้าชื้นที่ความอุดมสมบูรณ์สูงมาก มีความลึก ประมาณ ๐-๒ เมตร เป็นแหล่งที่อยู่อาศัย ทำรังและวางไข่ของนกไม่ต่ำกว่า 187 ชนิด ที่สำคัญได้แก่ นกกาบบัว นกอ้ายงั่ว นกตะกรุม นกกระสานวล นกช้อนหอย ขาว เหยี่ยวด้า นกฟินฟุต ฯลฯ อนุสัญญาว่าด้วยพื้นที่ชุ่มน้ำ หรือ อนุสัญญาแรมซาร์ (Ramsar Convention) หรือที่มีความสำคัญระหว่างประเทศ ได้ถูกกำหนดและตั้งชื่อตามชื่อสถานที่จัดให้มีการประชุมเพื่อรับรองอนุสัญญาเมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2514 ณ เมืองแรมซาร์ ประเทศอิหร่าน อนุสัญญาดังกล่าวเป็นข้อตกลงระหว่างรัฐบาล ซึ่งกำหนดกรอบการทำงานสำหรับความร่วมมือระหว่างประเทศเพื่อการอนุรักษ์แหล่งที่อยู่อาศัยที่เป็นพื้นที่ชุ่มน้ำ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อการอนุรักษ์และการใช้ประโยชน์พื้นที่ชุ่มน้ำอันเป็นการอนุรักษ์ถิ่นที่อยู่อาศัยของนกน้ำ ต่อมาขอบเขตการดำเนินการของอนุสัญญาฯ ได้ขยายครอบคลุมกว้างขึ้นโดยเน้นการอนุรักษ์และการใช้ประโยชน์ของพื้นที่ชุ่มน้ำอย่างชาญฉลาดในทุกๆด้าน ตลอดจนเพื่อยับยั้งการสูญหายของพื้นที่ชุ่มน้ำในโลก โดยมีพันธกิจที่สำคัญในการดำเนินงานระดับชาติโดยความร่วมมือระดับนานาชาติเพื่อก่อให้เกิดการพัฒนาอย่างยั่งยืนในทุกภูมิภาคของโลก อนุสัญญาฯ มีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 21 ธันวาคม พ.ศ. 2514 และเพื่อให้เกิดความตระหนักถึงคุณค่าและความสำคัญของพื้นที่ชุ่มน้ำ นานาชาติจึงได้กำหนดให้ทุกวันที่ 2 กุมภาพันธ์ของทุกปีเป็นวันพื้นที่ชุ่มน้ำโลก (World Wetlands Day) ประเทศไทยได้เข้าร่วมเป็นภาคีอนุสัญญาว่าด้วยพื้นที่ชุ่มน้ำ เมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2541 เป็นประเทศสมาชิกลำดับที่ 110